بوی بد دهان یکی از معضلاتی است که ممکن است بسیاری از افراد دچار آن شوند .قدم اول برای از بین بردن این مشکل ، پیدا کردن علت آن می باشد لذا چنانچه بدون در نظر گرفتن علت ایجاد کننده بوی دهان، برای از بین بردن آن اقدام کنیم مطمئنا این مشکل دوباره ایجاد خواهد شد بر این اساس لازم است تا علتهای مختلف ایجاد بوی بد دهان را شناسایی کنیم.
ابتدا بایست بدانیم که بوی بد دهان به چند نوع تقسیم می شوند :
- تنفسی که بوی شیرین یا میوه می‌دهد در افراد دیابتی و کسانیکه دارای رژیم غذایی کم کربوهیدرات و روزه داران
- تنفسی که بوی گندیده می‌دهد بر اثر وجود آبسه یا عفونت در دهان، گلو و ریه
- تنفسی که بوی مدفوع می‌دهد درافراد مبتلا به انسداد روده که معمولا افراد درگیر یبوست و استفراغ هستند،
- تنفسی که بوی آمونیاک می‌دهد در افرادی که مشکل کلیه دارند
- تنفسی که بوی ترش می‌دهد در افرادی که مبتلا به رفلاکس معده و بیماریهای مربوط به مری دارند.
علت بوی بد دهان
- عدم بهداشت صحیح دهان و دندان و به جا ماندن مواد غذایی و پلاکهای میکروبی
-
خشکی دهان
- تنباکو: استفاده از محصولات تنباکو و سیگار کشیدن باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود
- غذاها و بعضی از نوشیدنی ها مثل قهوه : گیر غذایی در بین دندانها و عدم تمیز کردن صحیح دندانها باعث ایجاد بوی نامطبوع می شود همچنین خوردن بعضی از غذاها مثل سیر و پیاز نیز باعث ایجاد بوی نامطبوع در دهان می شود.
نوشیدنی هایی مثل قهوه نیز بدلیل وجود کافئین باعث کاهش تولید بزاق ودر نتیجه افزایش باکتریها در دهان و ایجاد بوی نامطبوع خواهند شد.
الکل هم باعث کاهش تولید بزاق می شود.
- رژیم‌های غذایی نامناسب: بدین معنی که از رژیم غذایی استفاده شود که دارای کربوهیدرات کمی باشد و یا در ساعات طولانی فرد ناشتا بماند و یا حتی رژیم های غذایی با کربوهیدرات زیاد هم می تواند باعث بوی بد دهان شود.
- داروها : به دو روش می توانند ایجاد بوی بد در دهان شوند یکی توسط تجزیه شدن و تولید مواد شیمیایی و انتشار آن در تنفس و دیگری توسط کم کردن بزاق دهان که نتیجتا باعث خشکی دهان و بوی بد خواهد شد.از قبیل:
-داروهای آنتی اسید، فاموتیدین|، آنتی هیستامین‌ها
-آنتی کولینرژیک‌ها (برای بی‌اختیاری ادرار، بیماری قلبی و …)
-داروهای ضد افسردگی
– مکمل‌های غذایی
– ضد احتقان‌ها
– داروهای مسکن
– داروهای ضد افسردگی
– دیورتیک‌ها
– داروهای ضد رفلاکس معده
– آمینو تیول‌ها
– ضد قارچ‌ها
– استروئیدها
– ضد اسپاسم‌ها
– شیمی‌درمانی
– آرام‌بخش‌ها:
بسیاری از بیماریهای:
-عفونت و التهاب در بینی و سینوس و حلق
– نارسایی کبد و کلیه
– سندرم شوگرن
– دیابت
-بیماری لثه
– بعضی از سرطانها
– انسداد روده
– اختلالات متابولیکی مثل:
- تری متیل آمینوری (TMA) یا سندروم بوی ماهی
- فنیل کتونوری (PKU)
- هیپرمتیونینمی
– ناراحتی های معده مثل رفلاکس
– بیماریهای تنفسی مزمن مثل:
فیبروز کیستیک: افراد مبتلا به این بیماری، هالیتوز را به عنوان یک علامت تجربه می‌کنند. مخاط غلیظ در ریه‌ها باعث عفونت می‌شود و آبریزش از عقب بینی منجر به مشکل در تنفس و بوی بد می‌شود.
آسم: مبتلایان به آسم هم این عارضه را تجربه می‌کنند، چون بسیاری از آنها با دهان نفس می‌کشند و که باعث خشکی دهان می‌شود. به علاوه، استنشاق داروهای آسم هم می‌تواند باعث خشکی دهان و بوی بد شود.
کسانی که دچار بیماریهای معده ناشی از میکروب هلیکوباکتر پیلوری هستند.
علاوه بر بوی بد دهان، این بیماری نشانه‌های دیگری هم دارد، از جمله:
- وجود پوششی سفید روی زبان (به ویژه انتهای آن)
- جمع شدن پلاک اطراف دندانها
- ترشح‌های مخاطی پشت حلق و بینی
- احساس سوزش زبان و بوی بد دهان با وجود مسواک زدن
- بزاق غلیظ و نیاز مداوم به صاف کردن گلو
- حس کردن طعمی ترش، تلخ یا فلز-مانند در دهان
نحوه تشخیص هالیتوزیس
- هالیمتر: سولفور در سطح پایین تشخیص داده می‌شود.
- کروماتوگرافی گاز: در این آزمایش سولفید هیدروژن، متیل مرکاپتان و دی‌متیل سولفید اندازه‌گیری می‌شود.
- آزمون
- BANA: سطح آنزیم خاصی که باعث بوی بدی در دهان می‌شود را اندازه‌گیری می‌کند.
- جالب است بدانید که اشکال مختلفی از هالیتوز وجود دارد:
- هالیتوز واقعی با دلایل فیزیولوژیک یا پاتولوژیک
- شبه هالیتوز (Pseudohalitosis)
- هالیتوفوبیا (Halitophobia)
چگونه بوی بد دهان را از بین ببریم؟
اگر منشاء بوی بد مشکلی جدی در سلامت بدن یا دهان و دندان نباشد، به کمک یکسری روش‌های درمان خانگی بوی بد دهان می‌توان آن را سریع‌تر برطرف کرد. در غیر این صورت آنها مانند یک مسکن موقت عمل می‌کنند و مشکل به قوت خود باقی خواهد ماند.
با خوردن آب
آب نوشیدن به اندازه کافی و هیدراته ماندن به چند شکل به درمان بوی بد دهان کمک می‌کند:
- دهان را مرطوب نگه می‌دارد، جلوی خشکی آن را می‌گیرد و مانع رشد باکتری‌های تولیدکننده بود می‌شود.
- ذرات غذا را در دهان شل می‌کند و به طور موقت باکتریها را از جای خود خارج می‌کند. در نتیجه نفس تازه‌تر می‌شود.
- به تمیز کردن دستگاه گوارش و رفع بوی بد دهان ناشی از معده هم کمک می‌کند.
اگر نوشیدن آب برای‌تان مشکل است، به جای آن آب را در دهان‌تان غرغره کنید. از محلول گرم آب و نمک هم می‌توانید برای جلوگیری از رشد میکروب‌ها در دهان استفاده کنید.
با خوردن مرکبات
مرکبات در مبارزه با بوی بد فوق‌العاده هستند، چون اسید سیتریک آنها تولید بزاق را تحریک می‌کند؛ به جای مصرف آبمیوه خود میوه‌های تازه را مصرف کنید.
همچنین، می‌توانید با اضافه کردن یک قاشق غذاخوری آب لیمو به یک فنجان آب، محلولی موثر در رفع بوی ناخوشایند درست کنید.
با خوردن غذاهای کم شیرین و کم چرب و میان وعده های سالم
مثل سبزیجات و همچنین اضافه کردن غذاهای خام (مانند سیب، کرفس و هویج) به رژیم غذایی هم به از بین بردن بوی بد دهان کمک می‌کند.
. ماست هم یکی از فرآورده های غذایی است که به طور خاص برای کاهش هالیتوز بسیار موثر است.لاکتوباسیلوس یک باکتری مفید در ماست است که با باکتری‌های غیر مفیدِ معده که بوی بد تولید می‌کنند، مبارزه می‌کند.
داروی گیاهی رفع بوی بد دهان
گیاه‌ها و ادویه‌های زیادی دارای خواص ضد باکتریایی هستند؛ مثلا جویدن چوب دارچین به تحریک تولید بزاق کمک می‌کند.
با جویدن دانه رازیانه و بادیان ستاره‌ای هم می‌توان اسانس آنها را در دهان آزاد و تنفس را خوش‌بوتر کرد. از دمنوش این سه گیاه هم می‌توان استفاده کرد، و همچنین گزینه‌های زیر:
- میخک
- هل
- زنجبیل
- نعنا
- جعفری
- گشنیز
- رزماری
- آویشن
استفاده از دهانشویه ها
استفاده از چای
نوشیدن چای (مخصوصا چای سبز) باعث شادابی دهان شما می‌شود. چای سبز دارای خواص خوشبوکننده و سم‌زدایی است، دهان را تمیز می‌کند و باکتریها را از بین می‌برد. مواد شیمیایی موجود در چای در جلوگیری از تولید ترکیبات بدبو توسط باکتری‌هایِ دهان هم موثر است.
اگر روزانه چای سبز بنوشید، تعداد این باکتریها به مرور تا حدودی کاهش هم می‌یابد. چای همچنین بدن را از شر سموم دفع می‌کند و هضم را بهبود می‌بخشد.
آدمس بجوید
آدامس‌ها برای تحریک بزاق و رفع بوی بد عالی هستند؛ اما جویدن برخی نمونه‌های آنها می‌تواند فراتر از اینها به شما کمک کند.
آدامس بدون قند ایده‌آل هستند، چون رشد باکتریها را تحریک نمی‌‌کنند. آدامس شیرین‌شده با زایلیتول (شیرین‌کننده غیر قندی) هم با افزایش باکتریها مبارزه می‌کند.
برخی آدامس‌ها همچنین حاوی روی هستند که می‌تواند با ترکیبات گوگردی موجود در دهان مقابله کند. برخی تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که روی، بوی بد را کاهش می‌دهد و از ایجاد پلاک جلوگیری می‌کند.
بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید
- حداقل دوبار در روز و ترجیحا پس از هر وعده غذایی اصلی مسواک بزنید (البته نه بلافاصله پس از میل کردن غذا)، و حداقل دو دقیقه برای پاک کردن تمام سطوح همه دندانها زمان بگذارید. حداکثر هرسه ماه یکبار هم مسواک‌تان را تعویض کنید.
- پیش یا پس از هربار مسواک زدن حتما نخ دندان بکشید.
- از پاک کننده زبان استفاده کنید. مسواک و نخ دندان بیشتر پلاک‌ها و باکتریها را پاک می‌کنند، اما بقایایی روی زبان می‌ماند. با مسواک هم می‌توان زبان را شست، اما این ابزارها بهتر آن را پاک می‌کنند.
- اگر دندان مصنوعی متحرک دارید، پیش از خواب آنها از دهان‌تان خارج کنید. همچنین، حتما به خوبی آنها را با مسواک تمیز کنید.
- برای معاینه کامل، تمیز کردن دندانها و سایر اقدامات لازم، هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید.
