عصب کشی دندان چیست و چرا آن را انجام می‌دهند؟
عصب کشی دندان یا روت کانال تراپی، یک پروسه دندانپزشکی است که شامل از بین بردن بافت نرم داخلی دندان( پالپ) و همچنین پاک سازی و شکل دهی کانال دندان که در آن بافت نرم (شامل عروق و اعصاب ) یا پالپ قرار دارد. پالپ از اعصاب، بافت همبند و عروق خونی ساخته شده است كه به رشد دندان كمک می‌كند.
همه ما ممکن است در اثر عوامل مختلفی که در ادامه به شرح آن می‌پردازیم، دچار درد شدید دندان شویم. این درد و عفونت اگر به بخش پالپ دندان برسد (بخشی که رگ های خونی و اعصاب دندان در آن قرار دارد) تنها راه درمان آن عصب کشی دندان است.
در واقع عصب کشی دندان به شما کمک می‌کند که بدون کشیدن دندان، از شر این درد و عفونت خلاص شوید و به راحتی از دندان خود جهت جویدن غذا استفاده کنید لیکن پس از عب کشی در صورت پوسیگی دندان، دیگر متوجه درد دندان نخواهید شد و در صورت عدم منظم مراجعه به دندانپزشک ، ممکن است دچار پوسیدگی شدید و در نهایت، از دست دادن دندان شوید.
بیمار شدن پالپ و علت دندان درد
کانال ریشه و اتاق مغز دندان حفره‌هایی در ساختمان دندان هستند که به‌طور طبیعی بافت‌های عصبی و رگ‌های خونی و بافت‌های سلولی دیگری را در خود جای می‌دهند. در صورتی که پوسیدگی دندان در مراحل اولیه درمان نشود، پوسیدگی از مینای دندان گذر نموده، به عاج می‌رسد و در ادامه می‌تواند به فضای پالپ (یا همان مغز دندان) گسترش یابد. ورود میکرب‌ها به پالپ دندان باعث ایجاد التهاب در پالپ شده، این التهاب باعث افزایش حجم پالپ می‌شود. با توجه به اینکه پالپ دندان یک محفظهٔ بسته است، التهاب باعث افزایش شدید فشار داخلی آن می‌شود. این افزایش فشار منجر به فشار آمدن به پایانه‌های عصب دندان شده، دردِ دندان شروع می‌شود.
طبقه‌بندی بیماری‌های پالپ
پالپ طبیعی: بی‌علامت است و پاسخ آن به محرک‌ها خفیف است و بلافاصله پس از حذف محرک از بین می‌رود.
پالپیت برگشت‌پذیر: پاسخ به محرک خیلی حساس می‌شود اما بلافاصله پس از حذف محرک از بین می‌رود.
پالپیت برگشت‌ناپذیر علامت‌دار: پاسخ به محرک پس از حذف آن از بین نمی‌رود یا حتی ممکن است درد غیرتحریکی و خودبه‌خود داشته باشد.
پالپیت برگشت‌ناپذیر بدون علامت: میکروسکوپی آن مشابه پالپیت برگشت‌ناپذیر علامت‌دار است اما علائم بالینی ندارد.
نکروز پالپ: مرگ (نکروز) پالپ ممکن است کامل یا قسمتی از آن باشد.
پالپیت هایپرپلاستیک: رشد بافت پالپ از محل ایجاد پوسیدگی به دلیل تحریک کم و مزمن و خون‌رسانی زیاد.
علل عمده صدمه به پالپ و نیاز به اعصاب کشی دندان، شامل موارد زیر است:
1- پوسیدگی عمیق به دلیل عدم رسیدگی و درمان سوراخ ها و حفرات دندان
2- ترک در دندان
3- وارد شدن آسیب و تروما به دندان
4- تحلیل های شدی لثه ای که باعث حساسیتهای شدید دندان می شود.
شایع ترین علائم پالپ دندانی که آسیب دیده است:
1- احساس درد متوسط تا شدید در دندان
2- تورم و احساس گرما در لثه ها
3- عفونت و ایجاد فیستول در کنار لثه
4- پوسیدگی های شدید که بیشتر تاج دندان راشامل شده است.
5- تغییر رنگ دندان
طول دوره درمان عصب کشی دندان
عصب کشی اکثر دندانها را می‌توان در صورت عدم عفونت در کانالهای دندان ، در یک جلسه انجام داد.. درمان برخی از دندانها ممکن است به دو جلسه و تعداد اندکی نیز حتی به بیش از دو جلسه نیاز داشته باشند.
منظور از عصب کشی مجدد دندان چیست؟
برخی از درمان‌ها با وجود اینکه درمان کامل انجام شده است ممکن است با شکست مواجه شوند. در این موارد ممکن است چاره رفع این مشکل درمان مجدد ریشه یعنی تخلیه عفونت و پر گردگی های داخل کانال ریشه و پاکسازی و ضدعفونی کردن کانالها باشد که بعد از این مراحل، دوباره کانالها با مواد مسدود کننده ، پر می شوند.
درمان مجدد معمولاً به منظور معالجه ضایعه‌ای که علائم و نشانه‌های پایدار از عفونت دارد، انجام می‌شود. حتی اگر ضایعه‌ای وجود نداشته باشد ممکن است به منظور جلوگیری از ایجاد آن در آینده این کار صورت گیرد. ضایعات پایدار حتی در صورت نداشتن علائم هم نیاز به درمان دارند.
درمواقعی هم پس از درمان مجدد ریشه یا همان عصب‌کشی مجدد ممکن است نیاز به درمان جراحی یا قطع ریشه نیز به وجود بیاید.
مراحل عصب کشی دندان عفونی
روند درمان ریشه دندان به ترتیب زیر است:
۱-بی‌حسی موضعی
۲-برداشت پوسیدگی و برداشتن پالپ عفونی
۳-از بین بردن عفونتها و ضدعفونی کردن کانالها
4- پر کردن کانالها و باز سازی دندان: مرحله آخر عصب کشی دندان شامل پر کردن کانالهای آن است که توسط خمیر سیلر و ماده ای به نام گوتاپرکا در کانال ریشه انجام می‌شود. سیلر یک ماده چسبنده است که به بسته شدن کامل فضاهای بین مواد گوتاپرکا و همچنین کمک به بسته شدن کامل نوک ریشه می گردد. پس از پرکردن ریشه ها نوبت به بازسازی تاج دندان با مواد ترمیمی می باشد.
5– قرار دادن روکش دندان: دندان بعد از عصب کشی به‌دلیل نداشتن پالپ، از دست رفتن بافت زیاد دندان، مستعد شکستن می باشد از همین‌رو دندانپزشک برای حفظ استحکام دندان ،روی آن را روکش می‌گذارد.
تاثیر ابزارها و تجهیزات پیشرفته در درمان ریشه و پر کردن کانالهای دندان
جهت درمان ریشه دندانها از سالیان خیلی قبلتر تا به امروزه از وسایلی به نام فایل استفاده می شده است این وسایل سوزن مانند شبیه یک سوهان عمل می کنند که با حرکات مختلف دست که به این سوزنها داده می شود باعث له شدن و کنده شدن اعصاب و عروق داخل کانالها می شود و همچنین باعث شکل دهی و تمیز شدن کانالهای دندان می گردد.
در حال حاضر تجهیزاتی به نام روتاری به دنیا معرفی شده که می تواند عملکرد فایلها را بهتر و سریعتر انجام دهد که البته هزینه های مربوط به خود را دارد.این تجهیزات با نیروی الکتریکی کار می کنند و سوزنهایی که نه چندان شباهتی با فایلها دارند در سر این وسیله (هند پیس ها )قرار داده می شئد و با چرخش این سوزنها عملکرد پاکسازی و شکل دهی کانالها انجام می شود.
از موارد دیگری که از قبل جهت به دست آوردن طول کانال دندانها استفاده می شده تا به این طریق بتوان کل کانال را بطور کامل پر کرد ، با استفاده از همین فایلها و همچنین با کمک دستگاههای رادیو گرافی بوده است لیکن در حال حاضر به جهت جلوگیری از افزایش در معرض قرارگرفتن افراد به اشعه ایکس ، دستگاههایی الکتریکی تولید شده به نام اپکس فایندر که توسط جریانهای الکتریکی می توان تا حدود بیش از 90 درصد به اندازه درست طول کانال ریشه رسید.
